De cultuurmuur

In wat nu Benin heet, kon je een eeuw geleden als alleenstaande vrouw geld en aanzien in overvloed verwerven. Je woonde in het koninklijk paleis terwijl de koning geen vinger naar je mocht uitsteken. En wanneer je naar buiten ging, moesten mannen plaats maken en afstand houden, ze mochten je zelfs niet aankijken. Mannen die zich daar niet aan hielden, bekochten het met de dood. Om die ongenaakbare status te bereiken, moest je wel durf en koelbloedigheid hebben getoond bij de Dahomey Amazons of de N’Nonmiton zoals ze zichzelf noemden. Ongenaakbare maagden waren dat, die hun tegenstanders in een knip konden onthoofden.

Er is een groeiende groep vrouwen die - meestal om religieuze redenen - op zoek is naar kledingstukken die modieus zijn maar tegelijkertijd discreet. Chassidische vrouwen bijvoorbeeld willen jassen die vormen camoufleren, verlengstukken voor te korte mouwen en rokken en onderhemdjes die het sleutelbeen bedekken. Ook viltjes die het provocerende geklik van hoge hakken dempen, zijn gewild. Voor die vrouwen wordt het kledingaanbod steeds groter. En voor wie moeilijk kan inschatten of schouders en sleutelbeen wel voldoende bedekt zijn, is er ook een handige tabel.

De ooit zo beloftevolle maar later vooral excentrieke violist Philip Johnson stal in 1980 een 18de eeuwse Stradivarius van zijn leraar Roman Totenberg. En al was Johnson de enige verdachte op het moment van de diefstal, en bespeelde hij het gestolen instrument jarenlang in het openbaar, hij kon de diefstal 31 jaar lang geheim houden.

In de Verenigde Staten is fondsenwerving in de culturele sector heel gewoon. In Europa kennen we dat systeem minder goed aangezien culturele instellingen altijd hebben kunnen rekenen op overheidssteun. Nu die steun afbrokkelt, moeten ook Europese musea richting private geldschieters kijken. Niet evident want "Engelsen laten nog liever geld na aan hun hond of kat dan aan een museum”, dixit Richard Hamilton, hoofd van the Tate Americas Foundation, die in Amerika geld inzamelt voor de Tate museums in Engeland. Amerikanen die hun hart verpand hebben aan Europese musea, willen al wel eens iets bijdragen. Volgende maand organiseert The King Baudouin Foundation US, haar jaarlijkse lenteseminarie in New York. Oa. het Prado uit Madrid en het Rijksmuseum uit Amsterdam zullen er leren hoe je die Amerikaanse geldschieters het best benadert en over de brug doet komen.

Matthias Buchinger (1674-1740) had geen armen of benen en was slechts 74 cm groot. Maar stilzitten deed hij niet. Hij was in zijn leven goochelaar, muzikant, houtsnijder en uitvinder. Hij verblufte vriend en vijand door met zijn vervormde ledematen pistolen af te vuren, dobbelstenen te gooien en kaarten te leggen. Maar zijn grootste bekendheid verwierf hij met zijn micrografie – wat letterlijk 'klein schrijven' betekent.

Van de vroege jaren dertig tot de late jaren zestig bepaalde Robert Moses wat er in New York gebouwd werd. Hij droomde van een Amerikaanse versie van Le Corbusiers ideale stad, waar wanorde en onvoorspelbaarheid geen plaats meer hadden. Maar Moses was een oplichter en deinsde niet terug voor pesterijen. Hij liet enkele elegante projecten na maar nog veel meer mislukkingen. Moses werd het symbool van alles wat mis was met modernistische stadsplanning: van het kapotmaken van levendige buurten tot een obsessie voor auto’s.

The National Portrait Gallery in Londen toont portretten van grote Russische denkers. Vele van die portretten waren nooit eerder te zien buiten Rusland. Ze nemen je mee naar die - nu haast onvoorstelbare - Russische cultuur met radicale denkers, kunstenaars en componisten voordat die door WOI en bolsjewistische terreur vernield werd. Het is alsof je Tsjechov, Dostojevski of Tsjaikovski, voor het eerst echt ziet.